آی اسپورت - زمانی که در افتتاحیه جام جهانی ۱۹۹۸ برابر تیم ملی قدرتمند برزیل به میدان رفتیم را هرگز از یاد نمی‌برم؛ من پنالتی‌زن نخست تیم بودم و مانند هر ورزشکار دیگری شب قبل از بازی در خصوص تک‌تک لحظات جدال حساس پیش رو، خیال‌بافی و رویاپردازی می‌کردم. روز مسابقه پشت ضربه پنالتی ایستادم و رمز موفقیتم آن بود که نظرم را تغییر نمی‌دادم. خوشبختانه توپ هم به تور چسبید تا من بازیکنی باشم که گل تساوی تیمم را برابر برزیل بزرگ در ورزشگاهی مملو از تماشاگر به ثمر رسانده. خاطراتی طلایی که نه فقط در ذهن من بلکه در کتاب افتخارات تاریخ فوتبال اسکاتلند نیز درج شده است. من فقط یک بازیکن بودم اما به یکباره جزئی از تاریخ شدم.

با حس و حال همان مسابقه، چند شب پیش به تماشای دیدار پلی‌آف تیم ملی اسکاتلند برابر تیم ملی صربستان در جام ملت‌های اروپا ۲۰۲۰ نشستم. بگذارید حقیقت را پوست‌کنده به شما بگویم؛ تاکنون چنین اظطراب و استرسی را در تمام دوران زندگی‌ام تجربه نکرده بودم. تماشای ضربات پنالتی پایان بازی، نسبت به آنچه خودم در سال ۱۹۹۸ مزه‌اش را چشیده بودم و آنچه شخصاً در زمین در پشت ضربه پنالتی احساس می‌کردم، بسیار بدتر بود! «هیچ کاری»، تاکید می‌کنم؛ «هیچ کاری» از دست من بر نمی‌آمد و تنها امیدوار بودم و دعا می‌کردم که هیچ بازیکنی از تیمِ ما، توپ و فرصت خود را از دست ندهد زیرا اطمینان داشتم در صورت وقوع چنین اتفاق تلخی، آن بازیکن نمی‌توانست دیگر کمر راست کند و بی‌شک زیر بار سنگین آن متلاشی می‌شد.

حالا شاید بهتر بفهمید چرا «اندی رابرتسون» که یکی از ستارگان پرفروغ و تاثیرگذار تیم موفق لیورپول است، در ضربات پنالتی ریسک نکرد و پشت توپ قرار نگرفت. او پس از مسابقه در این باره گفت: «واقعیت این است که بعد از پنالتیِ از دست رفته صربستان، نوبت من شد که پشت توپ قرار بگیرم اما کمی احساس گرفتگی در عضلات پای خود احساس می‌کردم. به همین دلیل نیز تصمیم گرفتیم یکی دیگر از بازیکنان به جای من پنالتی بزند. ما سختی‌های زیادی را تحمل کردیم ولی همواره در کنار هم نشان دادیم که یک تیم هستیم. اینجا فردیت معنا ندارد. یک تیم هستیم و برای یک هدف می‌جنگیم.»

تمام پنالتی‌زنان ما اما نشان دادند که لایق تحسین بسیار هستند زیرا فشار عظیمی را تحمل کردند. خوشبختانه همانند دیدار پیشین برابر رژیم صهیونیستی، تمام بازیکنان با دقت بالا پا به میدان گذاشتند و تلاش آنها با مهار زیبای «دیوید مارشال» همراه و تاجگذاری شد. او کار خوبی هم در زمین انجام داد که پس از مهار پنالتی خوشحالی نکرد، زیرا بارها دیده‌ایم که «VAR» با تصمیمات خود پس از بازبینی تصاویر، خوشحالی بازیکنان را به تلی از خاکستر تبدیل کرده است. این مسئله مهمی بود که او توانست خود را کنترل کند و همان ابتدا مانند یک دیوانه در زمین جشن به راه نیاندازد.

«استیو کلارک» مربی ۵۷ ساله‌ای که خود سال‌ها در قلب خط دفاعی باشگاه بزرگی همچون چلسی توپ زده و زیر نظر بزرگ‌ترین تئوریسین‌های آن لیگ آموزش دیده، از اسکاتلند تیمی منظم و سختکوش ساخته است، تیمی که در آن تمام بازیکنان بی‌وقفه و با تمام وجود - و شاید حتی فراتر از توان‌شان - تلاش می‌کنند. نمایش تیم برابر صربستان بهترین عملکردی بود که تاکنون از تیم تحت رهبری‌اش دیده‌ایم. بهترین نکته برای او و نیز در این بود که شاگردانش در مهم‌ترین دیدار درخشیدند. اعتماد به نفس تک‌تک اعضای تیم به دلیل تداوم نوار شکست‌ناپذیری، به طرز مشهودی افزایش یافته و این امر در جدال برابر صربستان کاملاً به چشم می‌آمد. من فکر می‌کردم که تیم عملکرد و تفکری تدافعی در دقایق ابتدایی بازی به نمایش بگذارد اما اسکاتلند همه را شگفت‌زده کرد و بر خلاف پیش‌بینی‌ها ظاهر شد. در واقع استیو با آنالیز دقیق و موشکافانه حریف به این نکته پی برده بود که می‌توان روی چهار مدافع آنها  که سطحی کیفی فوق‌العاده‌ای نداشتند، به صورت متمرکز فشار آورد و رقیب را از همان نقطه شکست. برای این آنالیز و تحلیل باید دست همه اعضا کادرفنی را به گرمی فشرد و به همه بازیکنانی که در اجرای دقیق تفکرات پشت صحنه در مستطیل سبز نقش داشتند نیز صمیمانه تبریک گفت.

ما در سال ۱۹۹۸ حضور در یک تورنمنت بزرگ را غنیمت دانستیم اما چه کسی فکر می‌کرد که ۲۲ سال طول بکشد تا ما باز هم به یک تورنمنت بزرگ برسیم؟ حالا هر چه که بوده گذشته و ما یک بار دیگر اینجا هستیم، در میان بزرگان. بله؛ این انتظار بسیار ناامیدکننده بود، انتظاری که مدت زمان بسیار زیادی ما را حسرت به دل گذاشت اما بگذارید از این لحظه به بعد فقط روی مسائل مثبت تمرکز کنیم چرا که یک دیدار بزرگ برابر تیم ملی انگلیس پیش رو خواهیم داشت.

جالب اینکه آخرین حضور من با لباس تیم ملی اسکاتلند به جدال برابر انگلیس در ورزشگاه «ومبلی» و در دیدار پلی‌آف یورو ۲۰۰۰ برمی‌گردد. جایی که پس از شکست ۲-۰ در «همپدن پارک» در خانه و در دیدار رفت، دیدار برگشت را با یک گل با پیروزی پشت سر گذاشتیم. من در یورو ۱۹۹۶ هم برابر «سه‌شیر» به میدان رفتم پس باور کنید که همه چیز را درباره این بازی مهم می‌دانم. در این مسابقه شما باید بدون ترس پا به مستطیل سبز بگذارید چرا که در غیر این صورت به شدت تنبیه خواهید شد. ذهنیت مربیان و بازیکنان باید بر اساس همین اصل شکل بگیرد.

البته در عین حال شما به هیچ عنوان نباید با خود مدام این جملات را تکرار کنید که «انگلیس این بازیکن یا آن مربی را دارد» بلکه باید به خود یادآور شوید همه آنها فقط بازیکنان فوتبال هستند! ما در تک مسابقات می‌توانیم به نتیجه برسیم. ضمن اینکه دو دیدار در خانه خواهیم داشت و اگر نمایش برابر صربستان را در آنجا نیز تکرار کنیم، می‌توانیم بگوییم که برابر هر حریفی از شانس خوبی برخورداریم.

در سال ۱۹۹۸ ما روحیه تیمی خوبی داشتیم و در تمام تورنمنت جو خوبی نیز در تیم‌مان حاکم بود. من به یاد دارم که با اتوبوسِ تیم به سمت ورزشگاه می‌رفتیم و ارتش هواداران همه جا حضور داشتند و نام ما را فریاد می‌زدند. فراموش نکنید که تورنمنت‌های بزرگ به همین امر و این جشن‌ها معروف هستند. همان هواداران امادر ۲۲ سال گذشته موفق به چشیدن آن خوشی‌ها نشده‌اند، تجربیات تلخی داشته‌اند و با وجود «کوئید ۱۹» زندگی به کام‌شان بیش از پیش تلخ شده. همه این مطالب را گفتم که به این نتیجه برسم؛ این صعود یک نقطه روشن در تاریخ ماست و حالا همه باید خود را آماده نبرد در ومبلی کنیم، آماده بر پا کردن جشن در شهر، آماده مزه کردن روزهای خوش و بالیدن به تیمی که کار خود را بلد است.

 خاطره نلخ جام جهانی ۱۹۹۸

اسکاتلند آخرین ۱۱ سال پیش به یک تورنمت مهم بین المللی راه پیدا کرده بود. بله! جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه. اسکاتلند در آن مسابقات در گروه A با تیم‌های برزیل، نروژ و مراکش همگروه شده بود. آنها در بازی اول نمایش خوبی داشتند و برزیل را حسابی آزار دادند.  برزیل به سختی و با نتیجه دو بر یک اسکاتلند را شکست داد. اسکاتلند در بازی دوم مقابل تیم ملی نروژ قرار گرفت و این بازی با تساوی یک بر یک دو تیم به پایان رسید. اسکاتلند در بازی سوم شانس خوبی برای صعود داشت و می توانست با شکست دادن مراکش راهی مرحله بعدی شود. اما در یک بازی انتقادآمیز با ۳ گل به مراکش باخت و با قرار گرفتن در رده چهارم گروه از صعود به مرحله بعدی باز ماند.

سازندگی/ ترجمه: نوید صراف